Politieke peilingen geven een momentopname van stemvoorkeuren als er nu verkiezingen zouden zijn. Het Nederlandse peilingenlandschap kent verschillende spelers met elk hun eigen methode.
Belangrijkste peilingbureaus
Ipsos/EenVandaag
- Werkt met vast panel van respondenten
- Wekelijkse peilingen
- Breed gerespecteerd
Maurice de Hond/Peil.nl
- Online vragenlijsten
- Snelle reactie op actualiteit
- Soms controversieel maar invloedrijk
Kantar
- Combineert verschillende methodes
- Minder frequent maar grondig
- Werkt voor verschillende media
Waarom verschillen tussen peilingen?
Peilingen kunnen flink verschillen door:
- Methodologie - online vs telefonisch vs face-to-face
- Steekproefgrootte - meer respondenten = betrouwbaarder
- Vraagstelling - kleine nuances grote impact
- Timing - wanneer werd gepeild
- Weging - correcties voor representativiteit
Peilingen interpreteren
| Aspect | Wat betekent het |
|---|---|
| Foutmarge | Meestal 2-3% per partij - kleine verschillen niet significant |
| Kiesdrempel | 1/150e deel (0,67%) van stemmen = 1 zetel |
| Trends | Belangrijker dan losse peilingen - kijk naar beweging over tijd |
Invloed van peilingen
Peilingen beïnvloeden het politieke proces:
- Bandwagon effect - mensen stemmen op "winnaar"
- Strategisch stemmen - stem aanpassen aan peilingen
- Media aandacht - stijgers krijgen meer coverage
- Partij strategie - campagnes aanpassen op peilingen
Peilingwijzer
Peilingwijzer combineert verschillende peilingen voor een gewogen gemiddelde:
- Wetenschappelijk onderbouwd model
- Vermindert uitschieters
- Geeft betrouwbaarder beeld
Kritische kanttekeningen
- Peilingen zijn geen voorspellingen maar metingen
- Gebeurtenissen kunnen snel verschuivingen veroorzaken
- Non-respons bias - wie vult peilingen in?
- Shy voter effect - mensen durven voorkeur niet te zeggen
Tips voor peiling-kijkers
- Volg meerdere bronnen voor compleet beeld
- Kijk naar lange termijn trends niet dagelijkse schommelingen
- Let op provinciale en gemeentelijke verschillen
- Onthoud: veel kan gebeuren tussen peiling en verkiezing